ورزش و روابط بین‌الملل: جنبه‌های مفهومی و تئوریک
محورهای موضوعی : اندیشه سیاسی
افشین زرگر
1
(عضو هیات علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی، گروه روابط بین‌الملل، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج)
کلید واژه: ارتباطات, دیپلماسی, ورزش, مقاومت, کنترل اجتماعی, روابط بین‌الملل, پرستیژ و اعتبار بین‌المللی, سیاست هویت و ملت‌سازی, وحدت ملی,
چکیده مقاله :
مطالعات بین‌رشته‌ای روابط بین‌الملل از ظرفیت بالایی برای پرداختن به موضوعات مختلف برخوردار است. چنین قابلیتی در چند دهه‌ی اخیر بسیار افزایش یافته است و محققین این حوزه به مباحث متنوعی می‌پردازند؛ دیگر کم‌تر کسی می‌تواند از این نگرش متصلب و بسته دفاع کند که روابط بین‌الملل را باید تنها از منظر تعاملات دولت‌ها و یا موضوعات مسلط و محوری مانند ملاحظات امنیتی مطالعه کرد. ورزش و پویش‌های مرتبط با آن از جمله مباحث بسیار جدیدی قلمداد می‌شود که مورد توجه محققین روابط بین‌الملل قرار می‌گیرد. ورزش‌هایی مانند فوتبال دهه‌هاست که جنبه‌های سیاسی پررنگی داشته و در مدیریت کلان سیاسی به کارکردهای آن توجه می‌شود. امروزه جا دارد که کارکردهای سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی آن و آثار و تبعات شگرف آن بر کلان‌ترین سطح تعاملات یعنی روابط بین دولت‌ها و دیگر بازیگران بین‌المللی در روابط بین‌الملل تئوریزه و مفهوم‌سازی شود. بنابر همین اهمیت، در این مقاله تلاش می‌شود برخی از جنبه‌های مهمی که ورزش با روابط بین‌الملل ارتباط پیدا می‌کند مورد بررسی قرار گیرد و از این طریق زمینه‌ای پژوهشی برای توجه بیش‌تر به ورزش در روابط بین‌الملل ایجاد شود.
منابع فارسی
- جانسون، چالمرز (۱۳۶۳)، تحول انقلابی، ترجمه حمید الیاسی، تهران: انتشارات امیرکبیر.
- خلجی، حسن و دیگران (۱۳۸۶)، اصول و مبانی تربیت بدنی و علوم ورزشی، تهران: انتشارات سمت.
- روزخوش، محمد (۱۳۸۹)، «ورزش و سیاست؛ سویه‌های مختلف یک رابطه»، نشریه آیین، شماره 30 و 31.
- روزنامه ابرار ورزشی (1387)، «فوتبال و سیاست»، 23/7 در: http://www.aftabir.com
- زرگر، افشین (۱۳۸۴)، «جهانی‌شدن، دولت و مبادلات فرهنگی؛ نقش دولت در تحدید و بسط مبادلات فرهنگی در عصر جهانی‌شدن»، فصلنامه اقتصاد سیاسی، سال دوم، شماره 8.
- زرگر، افشین (۱۳۹۲)، «تراژدی رقابت قدرت‌های فضایی و اهمیت سیاست فضا در قرن ۲۱»، فصلنامه مطالعات بین‌المللی، سال دهم، شماره ۱، تابستان.
- ساداتی، سیدشهاب‌الدین (۱۳۸۸)، «ورزش از دیدگاه مکتب فرانکفورت»، ماهنامه گلستانه، شماره ۱۰۲
- شهابی، هوشنگ (1383)، «دیپلماسی ورزش بین ایالات متحده و ایران»، فصلنامه گفتگو، شماره 42
- صدرنبوی، رامپور (۱۳۷۶)، «پرستیژ، قدرت و زور»، فصلنامه دانش و توسعه، شماره‌های 6 و 7.
- عزتی، عماد (1390)، «گردشگری ورزشی، 600 میلیارد دلار سوددهی جهانی»، روزنامه جام‌جم، شماره 15، ۲۱ تیرماه.
- فاضلی، نعمت‌الله (1387). مدرن یا امروزی شدن فرهنگ ایران، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
- فاضلی، نعمت‌الله (1391)، «ورزش و سیاست هویت»، پژوهشنامه علوم سیاسی، سال هفتم، شماره دوم.
- قوام، عبدالعلی و زرگر، افشین (۱۳۸۹)، دولت‌سازی، ملت‌سازی و نظریه روابط بین‌الملل؛ چارچوبی تحلیلی برای فهم و مطالعه جهان دولت-ملت‌ها، تهران: انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران.
- کوپر، سایمون (1389)، فوتبال علیه دشمن، ترجمه عادل فردوسی‌پور، تهران: نشر چشمه.
- گریفیتس، مارتین (1391)، نظریه روابط بین‌الملل برای سده بیست و یکم، ترجمه علیرضا طیب، تهران: نشر نی.
- گرهارت، مارکوس (۱۳۸۳)، «ورزش و جامعه مدنی در ایران»، فصلنامه گفتگو، شماره ۴۲.
- لورمور، روگر و بودر، ادرین (1391)، ورزش و روابط بین‌الملل، ترجمه سید نصرالله سجادی و اکبر حیدری، تهران: نشرعلوم ورزشی (حتمی).
- لینکلیتر، اندرو (1383)، «جهانی‌شدن و تحول جامعه سیاسی»، در: جان بیلیس و استیو اسمیت، جهانی‌شدن سیاست: روابط بین‌الملل در عصر نوین، تهران: مؤسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر.
- معتمدنژاد، کاظم (1389)، ارتباطات بین‌المللی، تهران: دفتر مطالعات و توسعه رسانه‌ها.
- ملکوتیان، مصطفی (۱۳۸۸)، «ورزش و سیاست»، فصلنامه سیاست،، دوره ۳۹، شماره ۲، تابستان.
- هنری، حبیب (1390)، «نقش گردشگری ورزشی در اشتغال و درآمدزایی از دیدگاه گردشگران، مدیران و ذی‌نفعان»، پژوهش‌های فیزیولوژی و مدیریت در ورزش، شماره 8، زمستان.
- هولی‌هان، باری (۱۳۸۵)، «دخالت سیاست در ورزش، تربیت‌بدنی و تفریحات»، ترجمه داود حیدری، رشد آموزش علوم اجتماعی، شماره ۳۳.
English Source
- Ahmad, Taha (2011), “Cricket Diplomacy as India Plays Pakistan”, Agence France-Presse, 30 March, at: http://www.brecorder.com/world/global-business-aeconomy/94 05-cricketdiplomacy- as-india-plays-pakistan.pdf
- Beck, Peter J. (2013), “War Minus the Shooting; George Orwell on International Sport and Olympics”, Sport in History, Volume 33, Issue 1.
- Bogdanov, Dusko (2011), Influence of National Sport Team Identity on National Identity, A Dissertation submitted to the Department of Sport Management in Partial fulfillment of the requirements for the degree of Doctor of Philosophy, The Florida State University, College of Education, at: http://diginole.lib.fsu.edu
- Budd, Adrian (2001), “Capitalism, Sport and Resistance: Reflections”, Culture, Sport and Society, Vol. 4, No. 1, Spring.
- Clarke, Peter (1997), Hope and Glory: Britain, 1900-1990, New York: Penguin Books.
- Coalter, Fred (2002), “Sport and Community Development”, Research Report No. 86, University of Edinburgh, at: http://www.sportni.net/NR/rdonlyres/F48468F0-87F8-48F6-8EBCB3EDB995E4AE/0/Sport_and_community_Development_A_ma nual.pdf
- Cronin, Michael (1999), Sport and Nationalism in Ireland, Dublin: Four Courts.
- Dobre-Laza, Mona (1997), “Sport and Politics”, the British Council, at: http://www.pages.drexel.edu/~rosenl/sports%20Folder/Sport%20and%20Politics%20Kings%20and%20Countries.pdf
- Dorsey, James M. (2013), “Soccer and Political Protests in MENA Countries”, IEMed. Mediterranean Yearbook, at:http://www.iemed.org/observatori-es/arees-danalisi/arxius-adjunts/anuari/iemed2013/Dorsey%20Soccer%20Political%20Protest % 20MENA%20EN.pdf
- Edwards, H. (1973), The Sociology of Sports, Homewood, III: Dorsey Press.
- Fisher, Max (2012), “The Nazi Origins of the Olympic Flame Relay”, The Atlantic, May 10, at: http://www.theatlantic.com/international/archive/2012/05/thenaziorigins- of-the-olympic-flame-relay/257002/
- Fogel, Curtis A. “Crime, Sport, and Social Policy: A Review of the Alternatives”, International Quarterly of Sport Science, at: http://www.iqss.eu/issue/20121/5_ Fogel_IQSS_2012_1.pdf
- Georgiadis, Konstantinos and Syrigos, Angelos (2009). Olympic truce; Sport as a platform for peace, Athens: International Olympic truce Centre, at: http://ioa.org.gr /home/ioa.org.gr/public_html/image_uploads/files/truce(1).pdf
- Griffin, Nicholas (2014), Ping-Pong Diplomacy: the Secret History Behind the Game That Changed the World, New York City: 2014
- Kapuscinski, Ryszard (1992), The Soccer War, London: Vintage,
- Kaufman, Peter and Wolf, Eli A. (2010). “Playing and Protesting: Sport as a Vehicle for Social Change”, Journal of Sport and Social Issues, 34 (2).
- Kessler, David (2009), “The Citizens Affairs: Sports and Tourism in Post-1998 United States-Iran Relations”, Stanford Journal of International Relations, Vol. XI, No. 1.
- Langley Workshop Report (2011), Advanced Sport Tourism Workshop, British Columbia, Canada, May 6, at: http://www.tourism-langley.ca/images/Advanced SportTourismReport.pdf
- Large, David C. (2007), Nazi Games: The Olympics of 1936, New York City: W. W. Norton & Company
- Murray, Stuart (2012), “Sports-Diplomacy: a Hybrid of Two Halves”, at: http://www.culturaldiplomacy.org/
- Naess Holm, Arne (2007), Batting for Peace; A study of cricket diplomacy between India and Pakistan, Master’s Thesis in Peace and Conflict studies, Department of political Science, Faculty of Social Sciences, Oslo University.
- Okosun, John (2010), “Sports as instrument for controlling deviant acts among students of secondary schools in Nigeria”, Europan Journal of Education Studies, 2 (1), at: http://ozelacademy.com/EJESV2N1_2.pdf
- Petersen, Korntved (2013), Nation building in South Africa, at: http://rudar.ruc.dk /bitstream/1800/11344/1/Nation%20building%20in%20South%20Africa%20CE.pdf
- Quiroga, Alejandro (2013), Football and National Identities in Spain: The Strange Death of Don Quixote, New York City: Palgrave Macmillan
- Rainbow, Jamie (2012), “Falkland and Football: war without the killing”, World Soccer, April 7, at: http://www.worldsoccer.com/blogs/falklands-and-football-war-without-the-killing.
- Rider, Toby Charles (2011), The Olympic Games and the Secret Cold War: The U. S. Government and the Propaganda Campaign Against Communist Sport, 1950-1960, A thesis submitted in partial fulfilment of the requirements for the degree of Doctor of Philosophy, The School of Graduate and Postdoctoral Studies, The University of Western Ontario, Canada, at:http://www.uwo.ca/olympic/dissertations /toby_rider_phd.pdf
- Rogge, Jacques (2007), “Sport for Peace: the Winning Difference”, Remarks of Dr. Jacques Rogge, President, international Olympic Committee to the United Nations, 31 October , at: http://www.olympic.org/Documents/Reports/EN/en_report_1250.pdf
- Saum, Shane R. (2010), “The Olympic Cold War”, A Thesis Presented to the Faculty of san Diego State University, at: http://sdsu-dspace.calstate.edu/
- Stewart, Bob (1989), “The Nature of Sport under Capitalism and its Relationship to the Capitalist labour process”, Sporting Traditions, Journal of Australian Society for Sports History, at: http://library.la84.org/SportsLibrary/SportingTraditions/1989 /st0601/st0601g.pdf
- Szlifman, Javier (2012), “Olympic Football and Nation-building in Uruguay”, British Library, at: http://www.bl.uk/sportandsociety/exploresocsci/politics/ articles/ufoot.pdf
- The Moscow Times (2014), “Putin Says Fans Won’t Need Visas to Attend 2018 World Cup in Russia” 11 July, at: http://www.themoscowtimes.com/news /article/putin-says-football-fans-will-notneed-visas-to-attend-2018-world-cup-in-russia/503325.html